Op grond van de Wet Personen van Surinaamse Afkomst mogen personen die niet de Surinaamse nationaliteit bezitten, maar wel zijn geboren in Suriname of ten minste één (groot)ouder hebben die daar is geboren, tot maximaal één jaar na aankomst, wonen en werken in Suriname zonder in het bezit te zijn van een werk- en/ of verblijfsvergunning. Deze personen kunnen een zogeheten PSA-status aanvragen, op grond waarvan zij bepaalde rechten verwerven en worden vrijgesteld van de hiervoor bedoelde vergunningsverplichtingen.
Een belangrijk doel van de wet is om in het buitenland wonende personen met Surinaamse roots aan te sporen zich te vestigen in Suriname, zodat zij een bijdrage kunnen leveren aan de opbouw en verdere ontwikkeling van het land. Eerder publiceerde de Suriname Desk van VANEPS al een artikel over deze wet. President Bouterse heeft bij zijn tweede inaugurele rede aangegeven te gaan inventariseren hoeveel mensen van Surinaamse afkomst daadwerkelijk een bijdrage zouden willen leveren aan de toekomst van Suriname. De minister van Buitenlandse Zaken van Suriname maakte eind vorig jaar bekend dat sinds de invoering van de wet in 2014, 1786 aanvragen voor een PSA-status zijn toegewezen. Van de aanvragen is ongeveer 99% afkomstig van mensen die in Nederland wonen.
Aanvullend potentieel
Voor de opbouw en verdere ontwikkeling van het land is Suriname echter niet alleen aangewezen op personen van Surinaamse komaf. Suriname heeft als lid van de Caribische Gemeenschap (de ‘CARICOM’) namelijk nog een groep van 16.7 miljoen potentiële arbeidskrachten tot haar beschikking die, in theorie, allemaal zouden kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van het land. Suriname is sinds 1995 lid van de CARICOM*, die zich ten doel stelt de integratie van en samenwerking tussen de deelnemende economieën te bevorderen. Eén van de belangrijke pijlers van de CARICOM is het vrijelijk kunnen vestigen en/ of verplaatsen van kapitaal, bekwame arbeidskrachten en ondernemingen binnen de Caribische Gemeenschap.
Artikel 46 van het CARICOM-Verdrag** legt de lidstaten de verplichting op de nodige wet- en regelgeving te implementeren die het vrije verkeer van personen binnen de CARICOM mogelijk maakt. De lidstaten zijn overeengekomen om het vrije verkeer van personen gefaseerd in te voeren. Vooralsnog is dit vrije verkeer beperkt tot de volgende categorieën van personen:
a) afgestudeerden: personen die tenminste een bachelor graad hebben behaald bij een erkende universiteit waar ook ter wereld;
b) mediawerkers: personen wiens voornaamste bron van inkomen wordt gevormd door media(gerelateerd) werk, dan wel kundig en geschikt zijn om dat werk te verrichten maar het vooralsnog niet doen;
c) sporters: personen die actief zijn of geschikt zijn om actief te zijn in een bepaalde tak van sport met het specifieke doel hun inkomen te verdienen als professionele of semiprofessionele beoefenaars van de betreffende tak van sport;
d) artiesten: personen die actief zijn of geschikt zijn om actief te zijn op een bepaald gebied van kunst met het specifieke doel daarmee hun inkomen te verdienen; en
e) musici: personen die actief zijn of geschikt zijn om actief te zijn op een bepaald gebied van muziek met het specifieke doel daarmee hun inkomen te verdienen.
Bekwame Burgers
Ter uitvoering van artikel 46 van het CARICOM-Verdrag heeft Suriname de Wet Bekwame Burgers aangenomen. Op grond van deze wet mogen personen die behoren tot de hierboven vermelde categorieën zonder werk- en/of verblijfsvergunning wonen en werken in Suriname. Indien een staatsburger uit een ander CARICOM-land zich wil vestigen in Suriname en valt onder één van de genoemde categorieën, dient hij echter eerst erkenning van zijn status van Bekwame Burger aan te vragen. Erkenning geschiedt door uitreiking van een certificaat, dat in elk CARICOM-land bij de bevoegde autoriteit kan worden verkregen. Bekwame Burgers woonachtig in Suriname kunnen het certificaat aanvragen bij het Secretariaat Vrij Verkeer van Personen.
Op vertoon van het certificaat, een geldig paspoort en een politieverklaring (verklaring omtrent gedrag) mogen Bekwame Burgers voor een periode van zes maanden vrijelijk het CARICOM-land van bestemming inreizen en aldaar wonen en werken. De immigratiedienst van het ontvangende land zal in die periode de status van de Bekwame Burger verifiëren. Nadat de status van de Bekwame Burger is geverifieerd, is het hem of haar toegestaan om voor onbepaalde tijd te wonen en te werken in het land van bestemming. De echtgenoot en de direct afhankelijke familieleden mogen mee emigreren.
Het vrije verkeer van personen beperkt zich vooralsnog tot de eerder vermelde categorieën van personen, maar zal in de nabije toekomst worden uitgebreid naar alle staatsburgers van de CARICOM. Het potentieel aan arbeidskrachten dat Suriname zou kunnen helpen bij de opbouw en verdere ontwikkeling van het land neemt daarmee enorm toe. Suriname doet er daarom goed aan om zich niet alleen te richten op de in het buitenland wonende Surinamers, maar ook op de arbeidskrachten die aanwezig zijn in de Caribische regio. Immers, zoals het spreekwoord luidt: “Beter een goede buur dan een verre vriend!”
—
*Momenteel zijn de volgende 15 landen full member bij CARICOM: Antigua en Barbuda, Bahamas, Barbados, Belize, Dominica, Grenada, Guyana, Haiti, Jamaica, Montserrat, Saint Lucia, Saint Kitts en Nevis, Saint Vincent en de Grenadines, Suriname en Trinidad & Tobago.
**The Revised Treaty of Chaguaramas establishing the Caribbean Community including the CARICOM Single Market and Economy, 2001
